pro.214.tumbnail.webp

Human Nature

Productieve natuur in Noord-Brabant
Twaalf veelbelovende kruispunten voor natuurinclusieve ontwikkelingen.

‘Human Nature’ is geschreven voor de provincie Noord-Brabant om inzicht te bieden in kansen voor natuurinclusieve ontwikkelingen. Het rapport beschrijft mogelijke ‘hefbomen’ voor natuurontwikkeling. Per hefboom worden de kansrijke gebieden voor deze ‘natuurinclusieve’ ontwikkelingen in Brabant op kaart gezet en geïllustreerd aan de hand van gerealiseerde voorbeelden en nog te ontwikkelen projecten. Daarmee ontstaat er een rijke catalogus aan mogelijkheden die inspiratie en richting biedt. De provincie kan ervoor kiezen om door middel van een uitvoeringsprogramma actief te sturen op enkele van deze hefbomen.

2020

Ontwerpend onderzoek

Provincie Noord-Brabant

pro.214.vphumannature.webp
Kansrijke kruispunten voor natuurinclusieve ontwikkelingen.
Van Gogh
In het hedendaagse ‘Brabants mozaïek’ staan stad-land relaties dan ook op scherp. Natuur en landschappelijke waarden worden bevochten door bewoners en agrarisch ondernemers worden beperkt in de bedrijfsvoering. De schaalsprong die logistieke centra, windenergie, kassen en agrarische bedrijven maken vormt een dilemma. Het sluit niet aan bij het landschap van Van Gogh zoals bewoners dat graag voor zich zien. Daarnaast lijkt het Brabants mozaïek kwetsbaar voor de aanstaande veranderingen.
Van Gogh
Hoe kan de behoefte van de kenniseconomie aan hoogwaardige natuurinclusieve werk- en woonomgevingen worden aangewend om de natuur een impuls te geven?
Veranderingen
Hoe kunnen waterhuishoudkundige maatregelen, onder andere tegen droogte, gecombineerd worden met natuurontwikkeling?
Veranderingen
Terwijl in Brabant de uitdagingen voor het Nederlandse landschap scherp naar voren komen, is in Brabant het beekdalenlandschap van Het Van Gogh Nationaal Park het gebied waar stad, natuur en productiegrond het sterkst verweven zijn. Het gebied bevindt zich centraal tussen de drie Brabantse steden Eindhoven, Tilburg en ’s-Hertogenbosch. Een gebied vol ruimtelijke contrasten, conflicten en uitdagingen, maar tegelijkertijd ook een lichtend voorbeeld van een waardevol cultuurlandschap waar recreatief gebruik, ecologische waarden en productiviteit hand in hand gaan. Maar ook geomorfologisch is Het Van Gogh Nationaal Park exemplarisch. De overgang van zand naar klei en van nat naar droog is in Het Groene Woud goed merkbaar op kleine afstanden. Hier is de frictie tussen een fijnmazig mozaïeklandschap en de grote opgaven, die om robuuste, veerkrachtige oplossingen vragen, het meest pregnant. Kortom, een prachtige casus van een kleinschalig gewaardeerd landschap aan de vooravond van grote veranderingen.
Natuurontwikkeling
De zoektocht naar verdienmodellen voor natuurontwikkeling is relevant voor heel Nederland. De uitdagingen, maar ook de kansen zijn extra groot in de nabijheid van stedelijk gebied. Hier is de behoefte aan natuur groot, en vaak ook de diversiteit aan agrarische activiteiten. Dat geldt zeker voor het Van Gogh Nationaal Park i.o. dat als ‘binnentuin’ voor de grootste Brabantse steden fungeert. Op de Loonse en Drunense Duinen na is dit gebied geen park of natuurgebied in de conventionele betekenis. Het Van Gogh Nationaal Park is grotendeels cultuurlandschap waar natuurontwikkeling gecombineerd moet worden met andere activiteiten.
Natuurontwikkeling
Hoe kan het sluiten van kringlopen in de landbouw bijdragen aan de biodiversiteit?
Hoewel iedereen natuur waardeert, blijkt het in de praktijk moeilijk om deze waarde te kapitaliseren, laat staan om er verdienmodellen aan te koppelen.
Landschapstriënnale
Hoe kan de verloodsing van Nederland gecombineerd worden met natuurontwikkeling?
Landschapstriënnale
Het Van Gogh Nationaal Park i.o. is in 2021 gastregio voor de 5e editie van de Landschapstriënnale. In het gebied zijn al vele bijzondere allianties gesloten tussen overheid, ondernemers en burgers om projecten te realiseren die tot een beter en mooier ‘natuurinclusief cultuurlandschap’ leiden. Deze initiatieven verdienen een podium en tijdens de Landschapstriënnale 2021 (LT21) wordt onderzocht hoe ze versneld en opgeschaald kunnen worden tot dragers van het landschap van de toekomst. De in dit rapport benoemde hefbomen vallen dan ook voor een groot deel samen met de Landschapslaboratoria van de Landschapstriënnale. De landschapstriënnale kan dan ook fungeren om een aantal van deze hefbomen nader te onderzoeken. Andersom fungeert dit rapport als inspiratiebron voor het programma van de landschapstriënnale.
Hoe kan bouwen en verstedelijking leiden tot meer en betere natuur?
Hoe kan bouwen en verstedelijking leiden tot meer en betere natuur?
Hoe kan bouwen en verstedelijking leiden tot meer en betere natuur?
Hoe kan Nederland mooier en groener worden dankzij de energietransitie?
Het Van Gogh Nationaal Park is een gebied vol ruimtelijke contrasten, conflicten en uitdagingen, maar is tegelijkertijd ook een lichtend voorbeeld van een waardevol cultuurlandschap waar recreatief gebruik, ecologische waarden en productiviteit hand in hand gaan.
Erfgoed en recreatie als drager van natuurontwikkeling.
Erfgoed en recreatie als drager van natuurontwikkeling.
Erfgoed en recreatie als drager van natuurontwikkeling.
Natuurlijk wonen.
Vele beetjes maken veel natuur.
Vele beetjes maken veel natuur.
Vele beetjes maken veel natuur.
Natuur als geneesmiddel.
Nieuwe natuur in oude gebouwen.
Nieuwe natuur in oude gebouwen.
Nieuwe natuur in oude gebouwen.
Tijdelijke natuur.
Het Van Gogh Nationaal Park i.o. is de gastlocatie van de Landschapstriënnale 2021. Voor het programma ontleent de Landschapstriënnale inspiratie uit Human Nature en tijdens het festival wordt in de tien Landschapslaboratoria een aantal hefbomen nader onderzocht.